بررسی بیوشیمیایی و هیستوپاتولوژیک آثار واکسن چهارتایی انتروتوکسمی در موش سوری

یکی از مهم ترین تست های کنترلی در مورد واکسن انتروتوکسمی تست توکسیسیتی (سنجش باقیمانده توکسین) است. ارزیابی این تست به صورت بالینی بوده و فاکتور تلفات در موش های تزریق شده ملاک قضاوت می باشد. هدف این مطالعه ارزیابی تست کنترلی توکسیسیتی در سطوح بالینی و هیستوپاتولوژیک و همچنین ارزیابی آثار واکسن انتروتوکسمی روی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم از جمله گلوکز خون، اوره و کراتین بوده است. در این بررسی 21 سر موش سوری با میانگین وزن 25 گرم به طور تصادفی به 3 گروه جداگانه شامل گروه 1 (واکسن)، گروه 2 (کنترل) و گروه 3 (محیط کشت) دسته بندی شدند. همه موش ها قبل و بعد از تزریق از نظر فاکتورهای بالینی سلامت و تلفات کنترل شدند. گروه 1 و 3 به ترتیب واکسن انتروتوکسمی و محیط کشت پایه واکسن را به میزان 5/0 میلی لیتر به روش زیرجلدی دریافت و گروه 2 به عنوان گروه کنترل هیچ ماده ای دریافت نکردند. پس از 48 ساعت خونگیری انجام شد و ارزیابی بیوشیمیایی فاکتورهای خونی روی سرم انجام گردید. سپس هر سه گروه کالبد گشایی شده و نمونه برداری جهت مطالعات هیستوپاتولوژیک انجام گردید.  نتایج هیستوپاتولوژیک نشان داد بافت مغز در گروه واکسن (به جز دو مورد) و گروه شاهد (به جز یک مورد) و گروه محیط کشت (به جز یک مورد) دچار گلیوز کانونی شده است. بافت کبد در همه موارد گروه واکسن و در 6 نمونه گروه شاهد مبتلا به هپاتیت لنفوسیتی خفیف و نکروز و دژنره شدن خفیف سلول های کبدی بوده، در گروه محیط کشت کبد در 4 مورد طبیعی و بقیه دچار ضایعاتی شبیه گروه 1 و 2 بوده اند. کلیه ها نیز در همه گروه ها به جز یک مورد در گروه واکسن و دو مورد در گروه محیط کشت، همگی درجاتی از تغییرات اپیتلیالی خفیف را نشان دادند. قلب، طحال، روده و ریه ها در همه گروه ها سالم بودند. جهت تجزیه و تحلیل نتایج هیستوپاتولوژیک از آزمون دقیق فیشر استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده های بیوشیمیایی از نرم افزار آماری stata10، آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تکمیلی (post hoc) شفه (scheffe) استفاده گردید. در تحلیل نتایج هیستوپاتولوژیک تفاوت معنی دار آماری بین گروه های مختلف مشاهده نگردید. تحلیل داده های بیوشیمیایی نشان دادند که تفاوت معنی داری بین مقدار گلوکز خون در گروه 1 با گروه های 2 و 3، همچنین بین مقدار اوره در گروه 1 با 3 وجود دارد  (05/0>p). بر اساس نتایج این مطالعه تزریق واکسن در موش باعث ضایعه ای مرتبط با واکسن نمی شود. با توجه به نتایج بالینی، هیستوپاتولوژیک و بیوشیمیایی نتیجه گیری می شود که فرایند تولید واکسن با دقت و به درستی انجام و تبدیل توکسین به توکسوئید که فاقد قدرت بیماریزایی است به خوبی انجام شده است و روش تست و کنترل واکسن بدون اشکال بوده است.